Modern üretimde, bir fabrikanın veya atölyenin can damarı, operasyonların kesintisiz devam etmesini sağlayan makineleridir. Bir CNC tezgahı, bir tekstil makinesi, bir endüstriyel fırın veya bir kompresör; bu varlıkların her biri, işletmenin kârlılığının temelini oluşturur. Ancak bu değerli makineler, en hassas oldukları noktadan, yani "çalışırken" risk altındadır. Standart bir İş Yeri veya Yangın Sigortası, işletmenizi yangın, sel, fırtına gibi "dışsal" tehlikelere karşı korurken, Makine Kırılması Sigortası, bu poliçelerin kapsamadığı "içsel" tehlikelere, yani makinenin kendi operasyonel arızalarına odaklanan, kritik bir mühendislik poliçesidir.
Makine Kırılması Sigortası Nedir ve Neden Standart İş Yeri Sigortası Yeterli Değildir?
Makine Kırılması Sigortası (Machinery Breakdown), bir işletmede bulunan ve deneme devresi tamamlanmış, tam çalışır haldeki makinelerin, ani ve beklenmedik "içsel" nedenlerle arızalanması veya hasar görmesi sonucu ortaya çıkan onarım ve ikame masraflarını karşılayan özel bir sigorta türüdür. Bu sigortayı doğru anlamak için, klasik İş Yeri/Yangın Sigortası ile arasındaki temel farkı bilmek gerekir:
İş Yeri Sigortası, genellikle dışarıdan gelen tehlikelere odaklanır (Yangın, Sel, Fırtına, Hırsızlık vb.).
Makine Kırılması Sigortası ise, makinenin çalışmasından kaynaklanan operasyonel ve mekanik risklere odaklanır.
Bir örnekle açıklamak gerekirse; fabrikanıza yıldırım düşmesi sonucu yanan bir makinenin hasarını Yangın Poliçeniz öder. Ancak o makinenin, bir operatör hatası, voltaj dalgalanması veya mekanik yorgunluk nedeniyle aniden kilitlenip parçalanması durumundaki hasarı, standart yangın poliçeleri karşılamaz. İşte Makine Kırılması Sigortası, tam olarak bu büyük ve maliyetli boşluğu doldurmak için tasarlanmıştır.
Hangi Riskler Kapsam Altındadır? Operatör Hatasından Malzeme Kusuruna
Bu poliçe, "Tüm Riskler" (All Risks) prensibine benzer bir mantıkla çalışır ve standart poliçelerin dışarıda bıraktığı çok geniş bir operasyonel risk yelpazesini kapsar. Teminatın temelini oluşturan bu riskler arasında; İşletme Kazaları (makinenin ani ve beklenmedik bir şekilde bozulması), Operatör Hataları (personelin ihmali, dikkatsizliği veya yanlış kullanımından kaynaklanan hasarlar), Yağlama Kusurları, makinenin içine Yabancı Madde Girmesi, Santrifüj Kuvveti (aşırı hız nedeniyle makinenin parçalanması) ve Tıkanma gibi mekanik arızalar yer alır.
Ayrıca, günümüz sanayisindeki en yaygın hasar nedenlerinden olan elektriksel arızalar (kısa devre, yüksek voltaj, endüksiyon akımı) ve hatta imalat, malzeme veya montaj kusurlarından kaynaklanan (ancak üretici garantisi kapsamı dışında kalan) arızalar dahi bu poliçenin güvencesi altındadır.
Tazminatın Hesaplanması: "Yeni İkame Bedeli" Prensibi Neden Hayati Önem Taşır?
Makine Kırılması Sigortası'nın işletmeler için en değerli avantajlarından biri, hasar tazminatının hesaplanma şeklidir. Standart poliçeler veya Kasko, hasar gören varlığın o anki "ikinci el piyasa değerini" (rayiç bedelini) esas alır ve üzerinden bir de eskime payı (amortisman) düşebilir. Oysa Makine Kırılması Sigortası, "yeni ikame bedeli" prensibine dayanır.
Bu şu anlama gelir: 8 yıl önce aldığınız ancak hala üretiminizin ana yükünü çeken CNC tezgahınız, bir voltaj dalgalanması sonucu tam hasar gördüğünde, o makinenin o günkü 500.000 TL'lik ikinci el değeri değil, o makinenin işlevini görecek "sıfır" ve "muadil" bir makinenin bugünkü 2.000.000 TL'lik satın alma bedeli size tazminat olarak ödenir. Bu, işletmenizin teknolojisini yenilemesini ve üretim kaybı yaşamadan, kaldığı yerden çok daha güçlü bir şekilde devam etmesini sağlar. Bu bedele genellikle nakliye, gümrük vergileri ve montaj masrafları da dahildir.
Dikkat Edilmesi Gereken İstisnalar: "Aşınan Parçalar" ve Bakım Yükümlülüğü
Bu poliçe, "ani ve beklenmedik" arızaları karşılar; "beklenen" masrafları karşılamaz. Bu nedenle, makinelerin normal kullanımı sonucu zamanla oluşan normal aşınma, yıpranma, paslanma veya korozyon gibi durumlar teminat dışındadır. Aynı şekilde, düzenli olarak değiştirilmesi gereken sarf malzemeleri ve değiştirilebilir parçalar (örneğin testere bıçakları, matkap uçları, kayışlar, contalar, filtreler veya kalıplar) da poliçenin kapsamında değildir.
Ancak, burada çok kritik bir ayrım vardır: Teminat dışı olan bu kayışın koparak, makinenin diğer sağlam ve pahalı bir aksamına (örneğin ana motoruna veya şanzımanına) zarar vermesi durumunda, o ana motorda oluşan büyük hasar teminat kapsamındadır.
Bu Poliçe Kâr Kaybını Karşılar mı?
Hayır. Bu çok önemli bir ayrımdır. Makine Kırılması Sigortası, arızalanan veya kırılan makinenin "kendisini" onarmak veya değiştirmek için gereken fiziksel hasar maliyetini karşılar. Peki ya o makine onarılana kadar geçecek 2 ay boyunca üretim yapamamanızdan ve teslim edemediğiniz siparişlerden doğan "kâr kaybınız" ne olacak? Standart Makine Kırılması poliçesi bu zararı karşılamaz.
Bu devasa finansal riske karşı korunmak için, ana Makine Kırılması poliçenize "Makine Kırılmasına Bağlı Kâr Kaybı" ek teminatını da dahil ettirmeniz gerekir. Bu iki poliçe birleştiğinde, işletmeniz hem makinesini yenileme gücüne hem de onarım süresi boyunca hayatta kalmasını sağlayacak nakit akışına sahip olur. Oğul Sigorta uzmanları, işletmenizin tam olarak hangi güvencelere ihtiyacı olduğunu belirlemek için size ücretsiz danışmanlık sunar.
